Huidige richtlijnen voor Ecodesign
Ecodesign is, kortgezegd, het ontwikkelen van een milieuvriendelijk product, dat minder energie moet verbruiken, minder schadelijke stoffen moet uitstoten en geschikt moet zijn voor hergebruik. Volgens data van het Europees Parlement uit 2018 blijkt dat slecht een paar procent van de zeldzame metalen in mobiele telefoons wordt gerecycled en dat ongeveer 80 procent van de milieuvervuiling het resultaat is van beslissingen die tijdens de productontwerpfase gemaakt zijn.
Ecodesign maakt het mogelijk om die belastende milieu-impact van producten vanaf de ontwerp- tot aan de ontwikkelingsfase te beperken. Alle schakels in de levenscyclus van het product komen hierbij aan bod: van de grondstofwinning tot aan de afdankfase. Onder meer komen daarbij de volgende milieuoverwegingen aan bod: materiaalgebruik, watergebruik, vervuilende emissies, afvalproblemen, herstelbaarheid en recyclebaarheid.
De Europese Commissie heeft specifieke richtlijnen voor Ecodesign opgesteld (Richtlijn 2009/125/EG ter herziening van Richtlijn 2005/32/EG) voor verschillende categorieën energie verbruikende producten, welke veel worden verkocht en veel invloed hebben op het milieu:
- Consumentenelektronica
- Huishoudelijke apparaten
- Industriële producten
- Luchtbehandeling
- Professionele apparaten
- Verlichting
- Overige producten
Fabrikanten van bovenstaande producten worden met deze richtlijnen verplicht om al in de ontwerpfase ervan het energieverbruik en de negatieve milieueffecten te beperken. Om naar de richtlijnen van de desbetreffende categorieën te gaan, klik dan op de hyperlinks. Daarbij komt er een nieuw energielabel kijken, toegespitst op deze richtlijnen. Deze is te zien in figuur 1. Zo is te zien dat naast de energie-efficiëntieklasse ook het energieverbruik in kWh/100 bedrijfscycli, de capaciteit van het apparaat, het waterverbruik en geluidsniveau zijn uitgedrukt.
Figuur 1: Het nieuwe energielabel voor energie verbruikende producten.
Producten die voldoen aan de Ecodesign vereisten mogen een CE-markering gebruiken. Alleen met deze markering mag het product in Europa worden verkocht. Het bewijs voor het voldoen aan de Ecodesign vereisten kan door middel van het aantonen van een EG-verklaring met overeenstemming. Volgens de Richtlijn 2005/32/EG (artikel 5 punt 3) bestaat deze verklaring uit de volgende elementen:
- Naam en adres van de fabrikant of zijn gemachtigde.
- Een voldoende nauwkeurige beschrijving van het model om dit op ondubbelzinnige wijze te kunnen identificeren.
- In voorkomend geval, de referenties van de toegepaste geharmoniseerde normen.
- In voorkomend geval, de overige gebruikte technische normen en specificaties.
- In voorkomend geval, de referentie van andere toegepaste communautaire wetgeving die voorziet in de aanbrenging van de CE-markering.
- Identiteit en handtekening van de persoon die bevoegd is om de fabrikant of zijn gemachtigde vertegenwoordiger te binden.
Voor fabrikanten van energieverbruikende producten is het zeer nuttig om zich te verdiepen in de nieuwe Richtlijn 2009/125/EG en eventueel de productieprocessen te herzien om zich aan te passen aan de nieuwe geldende normen.
Ecodesign omtrent circulariteit
In maart 2022 kondigde de Europese Commissie nieuwe voorstellen aan om het actieplan voor de circulaire economie, een onderdeel van de Europese Green Deal, verder uit te werken. De voorstellen hebben betrekking op onderwerpen als de overconsumptie van kleding, meubels en elektronica. Als onderdeel van het plan worden ook de eisen inzake Ecodesign gewijzigd.
De voorgestelde Ecodesign for Sustainable Products Regulation (ESPR) is de hoeksteen van de aanpak van de Europese Commissie voor meer milieuvriendelijke en circulaire producten. De ESPR stelt eisen inzake Ecodesign voor specifieke productcategorieën om hun circulariteit, energieprestaties en andere duurzaamheidsaspecten aanzienlijk te verbeteren. Ze bouwt voort op de succesvolle richtlijn inzake Ecodesign met betrekking tot energie gerelateerde producten en zal het mogelijk maken minimumeisen inzake Ecodesign en informatie vast te stellen voor bijna alle categorieën fysieke goederen die op de EU-markt worden gebracht.
Figuur 2: Overzicht van de initiatieven van de Circular Economy package.
De nieuwe eisen inzake Ecodesign zullen worden toegesneden op de specifieke kenmerken van de betrokken productgroepen. Bij de vaststelling en ontwikkeling ervan zal rekening worden gehouden met het potentieel voor verbetering met betrekking tot hulpbronnen en energie-efficiëntie, maar ook de levensduur, waarde van het product en het verminderen van de negatieve effecten op het klimaat en milieu. De nieuwe eisen zullen betrekking hebben op:
- duurzaamheid, betrouwbaarheid, herbruikbaarheid, mogelijkheid tot upgraden, repareerbaarheid, onderhoudsgemak en opknappen van het product;
- beperkingen op de aanwezigheid van stoffen die de circulariteit van producten en materialen belemmeren;
- energiegebruik of energie-efficiëntie van producten;
- gebruik van hulpbronnen of efficiënt gebruik van hulpbronnen bij producten;
- minimaal gerecycled gehalte van producten;
- gemak van demontage, herfabricage en recycling van producten en materialen;
- de milieueffecten van producten gedurende hun levenscyclus, inclusief hun koolstof- en milieuvoetafdruk;
- het voorkomen en verminderen van afval, met inbegrip van verpakkingsafval.
Zelf ook circulair ondernemen conform de nieuwe wetgeving? Kijk op https://www.circulardesignguide.com/ voor een goede handleiding. Voor trainingen over circulair product ontwerp kunt u terecht bij www.circonl.nl.
Bronnen
https://www.afvalcirculair.nl/onderwerpen/beleid-circulaire/europese-richtlijn/ecodesign/
https://ondernemersplein.kvk.nl/ecodesign-richtlijn-voor-energieverbruikende-producten/
https://www.technieknederland.nl/extra-product/ecodesign
https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX%3A52022DC0140&qid=1649112555090