
Programmaontwikkeling ”Wad Gaat Om”
Het Wad gaat om, daar zorgen Willemien Veele van Ecoras en Eileen Blackmore van House of Design voor. De komende jaren werken zij samen met een grote groep mensen aan een heuse systeemverandering in het Waddengebied.
Tijdens de Waddenconferentie die Willemien en Eileen afgelopen maart op Terschelling organiseerden in opdracht van het Waddenfonds en het Investeringskader Waddengebied (IKW) is een systeemaanpak bedacht die het plastic afvalprobleem in het Waddengebied van alle kanten het hoofd biedt. Het klinkt misschien complex en heel veel omvattend, maar dat kun je aan deze twee dames wel overlaten.
Kleine stukjes adresseren niet het geheel
“Er lopen verschillende projecten om het plastic afval in het Waddengebied te verminderen,” begint Willemien. “Dat is mooi, maar alle kleine stukjes adresseren niet het grote geheel. Dit thema vraagt om een systeemaanpak. De losse projecten zijn eigenlijk al een community. We moeten ze alleen bij elkaar brengen.
Eileen Blackmore is initiatiefnemer van een van deze projecten, namelijk Wad van Waarde die het probleem bij de bron aanpakt. Zij weet als geen ander hoe belangrijk keten-denken is en zij is daar erg bedreven in. Wad van Waarde is gebaseerd op een keten samenwerking waarin design thinking – and doing – een belangrijke plek heeft. Niet alleen opruimen, maar ook voorkomen. “Eileen en ik zeiden tegen elkaar, laten we ons idee voor een systeemaanpak uitwerken en aan de verschillende partijen voorleggen. We waren erg benieuwd hoe iedereen hierop zou reageren”, lacht Willemien. Eileen stelde op basis hiervan vier focusgebieden voor om aan alle bronnen te werken zonder een ‘lekkage’. Op basis hiervan hebben we de werkpakketten geformuleerd. Per werkpakket zijn vanuit het grote netwerk van Willemien en Eileen stakeholders uitgenodigd om op Terschelling een start te maken tijdens de Waddenconferentie.
Iedereen was overtuigd van het belang en de urgentie
En wat bleek, de bereidwilligheid was zo groot dat nagenoeg alle genodigden hun agenda vrijmaakten voor de Waddenconferentie van 1.5 dag op Terschelling. Iedereen was overtuigd van het belang en de urgentie. De eigenlijke opdracht was dan misschien wel het organiseren van een conferentie, maar Eileen en Willemien wisten beiden dat er met deze groep veel meer mogelijk was. “Om dit momentum vast te houden, hebben we tijdens de conferentie in werkpakketgroepen gewerkt aan de systeemaanpak. Het enthousiasme en de motivatie in de groepen is groot, juist omdat er in alle ketens tegelijkertijd wordt gewerkt aan hetzelfde doel: In 2030 omarmen ten minste 25% van de ondernemers en eindgebruikers en 75% van de Waddengemeenten en terreinbeherende organisaties onze systeemaanpak.
Het moet een voorbeeld worden voor anderen
De 5 werkpakketgroepen die elk hun deel in het systeem aanpakken zijn Opruimen & Hergebruiken, Preventie & Reductie, Ontwikkelen van alternatieve materialen, Toevoer door waterwegen en Systeemverandering. Willemien en Eileen hadden al vooraf enkele basis kaders opgesteld en tijdens de conferentie ging elke groep hiermee verder en zijn nu bezig hier verdere invulling aan te geven om uiteindelijk te komen tot een majeure aanvraag. Willemien en Eileen zullen dit begeleiden, maar ook omzetten naar toepasbaar en concrete acties. Het moet een voorbeeld worden voor anderen en een kopieerbare werkwijze die wereldwijd bruikbaar is in bijvoorbeeld andere UNESCO wereld erfgoed natuurgebieden.
Waddenconferentie resulteert in systeemaanpak
“Als we met alle werkpakketgroepen het programma hebben vormgegeven, dienen we na de zomer een financieringsaanvraag in bij het Waddenfonds en IKW”, vertellen de dames. “Als deze wordt goedgekeurd, kunnen we aan de slag. We gaan werken met concrete doelen, heldere standaarden en betrouwbare methodieken. Het is aan de werkpakketgroep Systeemverandering de taak dit te overzien en de kansen te benutten die ontstaan door raakvlakken en overlappingen. Bij systeemverandering gaat het niet alleen om techniek, maar ook op gedragsverandering, economische gevolgen, wet- en regelgeving. Je moet alle elementen aanpakken om dit systeem om te krijgen en dat gaat met deze groep mensen zeker lukken. Om dit te benadrukken, hebben we met elkaar voor de werktitel Wad gaat om gekozen.”
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met: Willemien Veele via willemien.veele@nhlstenden.com of Eileen Blackmore via eileen@houseofdesign.nl.
Nieuwsgierig naar andere ontwikkelingsprogramma’s?

Wat zit er allemaal in wol? De impact en waarde van wol
Veel wol krijgt niet de bestemming die het zou moeten krijgen. Er wordt namelijk veel wol verbrand of verscheept voor veelal een zeer laagwaardige toepassing elders in de wereld. Eindeloos zonde van zo’n mooi natuurproduct. We vroegen ons daarom af wat er allemaal in wol zit, wat we als natuurlijke grondstof kunnen gebruiken en op … Lees meer »

Circulair maken van ziekenhuisafval
Wist je dat de zorgsector verantwoordelijk is voor 328 miljoen kilo afval (CLO, 2020) en 7% van de totale Nederlandse CO2-afdruk (Gupta Strategists, 2019)? Van het afval dat vrijkomt, moet een deel verplicht worden verbrand. Jammer genoeg gebeurt dit ook met veel plastic, al is dat niet in alle gevallen verplicht. Kortom, hier is ruimte … Lees meer »

890 onderleggers per dag
Je kent ze wel, de onderlegger matjes in het ziekenhuis, revalidatiecentra of bij de dokterspraktijk. Maar wist je ook dat deze onderleggers in de top 10 staan van milieu impact hotspots op een Intensive Care. Alleen al in het UMCG worden 890 onderleggers per dag gebruikt! Dat zijn er 325.000 per jaar en dan hebben … Lees meer »