Verwaarding organische reststromen: Bermgras

Op basis van deskresearch en interviews is een overzichtelijk weergave gemaakt van de verwerkingsmogelijkheden, waarin de verschillende opties naast elkaar zijn gelegd. Hieruit kwam onder andere naar voren dat een afzet naar vergisting en compostering niet de meest hoogwaardige toepassing is. Een afzet met een cascaderende insteek naar materialen (vezels) in combinatie met VFA- of biogasproductie kwam naar voren als meest kansrijke optie.

Deze optie geeft op zowel de korte als de lange termijn de meeste keuzevrijheid, omdat vrij eenvoudig naar nieuwe – kansrijke – toepassingen geschakeld kan worden. De rol die een gemeente inneemt in de productieketen is een belangrijke factor voor het slagen van alternatieve verwerkingsmethodes. Vanuit een positie als bijvoorbeeld opdrachtgever, bermbeheerder of afnemer / launching customer van biobased producten kan een gemeente invloed uitoefenen op het gehele proces.

Afwegingsmethodiek biomassa

Het duurzaam gebruik van biomassa in de circulaire economie kent geen standaard benuttingsroute. De combinatie van de drijfveren en belangen van de betrokken actoren en de specifieke kenmerken van de stoffen, tijdstippen en locatie leidt tot passende, unieke keuzes. Om de actoren (eigenaren, verwerkers, ondernemers, overheden, onderzoekers, ..) te helpen hun weg te vinden in het doolhof van opties heeft Ecoras (in een consortium samen met Bioclear Earth en Ekwadraat) een afwegingsmethodiek ontwikkeld.

Ter illustratie kan het beeld van een landkaart gebruikt worden: de methodiek beschrijft niet het te bereiken eindpunt en de te volgen weg, maar helpt de betrokkenen om hun eigen unieke route uit te stippelen. De nadruk ligt op het duidelijk beschrijven van de opties met hun specifieke plussen en minnen én op het expliciet maken van wat de betrokken actoren willen en kunnen. In dit zoekproces is samenwerking een belangrijk aspect.

Om het tot stand brengen van samenwerking te bevorderen is een “tool” ontwikkeld die is getest en doorontwikkeld bij het uitwerken van de case studies rondom bermgras, broeikasgassen en duurzame gebiedsinrichting. De methode is specifiek ontwikkeld voor biomassa, maar de resulterende aanpak op drie verschillende niveaus is breder inzetbaar voor het ontwikkelen van de circulaire economie. Dit document is onderdeel van deze toolbox en dient als beschrijvende achtergrond.

Regelgeving gebruik en verwaarding reststromen

Op veel plekken is men bezig een verwaarding te vinden voor organische reststromen, zoals bermgras. Hierin speelt regelgeving een belangrijke rol; dit kan bepalen wat er wel en niet mogelijk is. Dit speelt ook bij een initiatief in de gemeente Súdwest Fryslân, waar een lokale agrarisch ondernemer een project wil starten om lokale biomassastromen terug te brengen naar de landbouw. De lokale biomassa komt vanuit verschillende partijen (denk aan gemeentes, provincie, waterschap en eigen biomassa van boeren) en moet op het boerenerf verwerkt worden via een vorm van compostering (CMC compostering), zodat het goed op het land gebruikt kan worden als bodemverbeteraar/aanvulling organische stof.

In de ontwikkeling lopen de initiatiefnemers er tegenaan dat het lastig is om te achterhalen welke regels van toepassing zijn, wie er verantwoordelijk is voor welke regels en of er in het kader van de landelijke ontwikkelingen (kringlooplandbouw, van afval naar grondstof) niet meer mogelijk zou moeten zijn. De gemeente is welwillend dit te ondersteunen, maar zoekt nog naar een manier om dit goed te regelen, zodat er achteraf geen problemen ontstaan.

We werken in dit projecten samen met alle relevante stakeholders (omgevingsdienst, gemeente, waterschap, initiatiefnemer, platform Circulair Terreinbeheer en Circulair Friesland) om tot een passende oplossing te komen. Soms betekent dit het ingaan van een vergunningstraject onder de juiste voorwaarden, en soms kan er vanuit de experimenteerruimte tijdelijk regelruimte gecreëerd worden.